Ok. 150 tysięcy żołnierzy zbrojnego podziemia antykomunistycznego od 1944 roku toczyło walkę z sowieckimi okupantami o niepodległość Polski. Uroczystość ku ich pamięci miała miejsce na Placu Kościuszki w Oświęcimiu w południe 1 marca.
W miejskich obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych uczestniczyła delegacja władz gminy Oświęcim. Kwiaty na symbolicznym Grobie Nieznanego Żołnierza złożyła zastępca wójta Halina Musiał, której towarzyszyli przewodnicząca Rady Gminy Bernardyna Bryzek, radny Tomasz Mydlarz i sekretarz Robert Dziuba.
Powojenne podziemie niepodległościowe stanowiło naturalną kontynuację walki tysięcy żołnierzy z okresu okupacji II wojny światowej. Uczestniczyli w nim przedstawiciele wszystkich grup społecznych i zawodowych. Symbolicznym końcem zbrojnego oporu była śmierć Józefa Franczaka ps. Lalek, zabitego przez ZOMO w 1963 roku.
1 marca 1951 roku w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, władze komunistyczne rozstrzelały siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu Głównego Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Od 2011 roku rocznica tej zbrodni obchodzona jest jako Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
